Uit de oude doos is deze week een betoog van Louis de Wit uit 1992 opgediept, waarin hij zijn verontwaardiging uit over de geringe interesse voor deelname aan een demonstratie tegen racisme en fascisme op 21 maart van dat jaar. Dat het de partijen die het bestrijdt een middel tot zelfbevestiging zou geven, meegaat met de gevestigde orde en zich richt op een ingebeeld probleem waren naar zijn mening meer smoesjes dan inhoudelijke argumenten. Freeriden is tijdloos, wat het huidige debat over veiligheid en grondrechten met dit stuk in het achterhoofd interessant maakt om te beluisteren.

21 maart 1992: Mobilisatie tegen racisme

Veel wist ik er eigenlijk niet van; er zou een demonstratie gehouden worden tegen racisme en fascisme. De datum had ik ooit eens in mijn agenda gezeten en daarna vergeten. Tot een paar dagen voor de grote dag. Omdat ik nooit verder dan een paar dagen vooruit kijk in mijn agenda moest ik op het laatste moment nog vrij vragen van mijn werk. Dat ging dus wel; voor zo’n goede zaak kan je baas toch niet bot zijn? En even informeren wie er allemaal meegaan.

Iedereen toch dacht ik. Al mijn vrienden zijn toch zeker tegen fascisme en racisme, die gaan toch zeker allemaal mee? Dat viel dus vies tegen. Er ging maar één mee. Wel de leukste, namelijk mijn vriendin, maar toch. Iedereen die ik vroeg was uiteraard wel tegen racisme en fascisme, maar…..En dan kwam het. Zoveel ingenieuze en gecompliceerde ‘maars’ ben ik nog nooit tegengekomen.

“Door met z’n allen naar Amsterdam te gaan om te demonstreren tegen racisme en fascisme stigmatiseren we alleen maar juist waar we tegen zijn. De mensen die zich schuldig maken aan deze praktijken worden alleen maar bevestigd en gemobiliseerd.”

Nou volgens mij is het daar al te laat voor, al jaren. Het wordt juist eens tijd dat de tegenstanders van fascisme en racisme zich eens mobiliseren. Vertrouwen op het gezonde verstand, de redelijkheid en de menslievendheid van de burgers en de politici is duidelijk niet voldoende gebleken in het verleden. Het lijkt mij ook geen goed idee om harde ondemocratische maatregelen te nemen. Maar het wordt wel tijd dat de kop eens uit het zand wordt getrokken. Waar houden we anders altijd die herdenkingen voor, waarvoor worden als die monumenten in stand gehouden? Ook al zou het niet werken, ook al zou het zijn dat geweld zijn uitweg toch wel zoekt, en is fascisme alleen maar het kader waarbinnen onvermijdelijk geweld uitbarst. Voor mij persoonlijk wil ik daar dan toch een statement tegen maken.

“Door met z’n allen naar Amsterdam te gaan bevestig je alleen maar de politiek van links. In deze tijd van vervlakking en politieke kleuren en standpunten zal links alles aangrijpen om zich positief te profileren.”

Nou ja, als links toevallig anti is, dan maar links.

En is het niet zo dat fascisten vaak aangeduid worden met extreem rechts…. Waar anders dan van de andere kant moet de oppositie dan vandaan komen? Trouwens, Lubbers was er ook bij. (Jammer van die tomaten).

“Er is niets feitelijks om tegen te demonstreren.”

Dit argument heb ik het meeste gehoord. Natuurlijk is er wel wat om tegen (of eigenlijk voor) te demonstreren. Zijn we er nou al aan gewend geraakt dat er in Nederland bomaanslagen gepleegd worden, vluchtelingen weggejaagd door buurtbewoners, kleurlingen neergestoken alleen omdat ze kleurlingen zijn. Zijn we nu al vergeten dat er een Centrumpartij is. Ik heb het gevoel dat er wel degelijk iets aan de hand is. (NB. Gelezen in de krant, over die vrouw die waarschijnlijk moedwillig doodgereden is? Als dit het eerste schaap is ben ik blij dat ik een mening heb, en daarvoor uitkom). Misschien vergis ik mij, misschien ben ik mij nu pas bewust geworden van een aantal zaken, waar de meeste mensen al aan gewend zijn, en die dus heel gewoon zijn. Maar dan nog; een demonstratie is niet primair bedoeld om ergens tegen te zijn. Daarvoor is een protestdemonstratie. Een demonstratie is bedoeld om iets duidelijk te maken. Als het niet nodig is om te demonstreren dat je tegen racisme of fascisme bent, kun je de 5 mei-herdenking ook wel afschaffen, en meteen alle oorlogsmonumenten omsmelten. Zij zijn bedoeld ter herinnering, tegen verslapping van de waakzaamheid. Zij demonstreren ook, continu.

Louis de Wit