De coronacrisis heeft grote gevolgen voor ons dagelijks leven. Zo hebben we geen fysieke colleges meer en wordt het ook aangeraden om je contact met andere mensen te minimaliseren. Geertje op de Hoek vertelt in haar stuk over échte aanwezigheid, eenzaamheid tijdens de ‘intelligente lockdown’ en de digitale middelen die nu ingezet worden.

Ik ben er even niet

Ik zal, net zoals iedereen steeds zegt, ook nog maar even melden dat het inderdaad rare tijden zijn. Ikzelf zit tegenwoordig voor de gezelligheid maar weer in mijn ouderlijk huis. Het is best eenzaam om niet af te spreken met mensen. Het is zelfs zo eenzaam dat ik daar, net als veel andere mensen, best veel last van heb. Omdat je toch wat moet verzinnen om vervangende opdrachten mee uit te stellen, ga ik dan maar een ommetje maken op sociale media.

Deze ‘intelligente lockdown’ haalt allerlei positiefs in mensen naar boven. We helpen elkaar. Iedereen weet wel waarom we zoveel mogelijk binnen moeten blijven, maar we blijven natuurlijk graag in contact. Daarom zijn het nu ook gouden tijden voor elk socialmediaplatform dat een vorm van bellen aanbiedt. KPN adverteert bijvoorbeeld met slogans als “Je hoeft niet bij elkaar te zijn om samen te zijn”. Ik begrijp heus wel dat KPN niet bedoelt dat we elkaar nooit meer in levenden lijve hoeven te zien om te weten hoe het met de ander gaat. Maar voor de zekerheid zeg ik toch even dit.

Wat mij betreft laat deze tijd zien dat het behoorlijk moeilijk is om betekenisvol contact te (onder)houden wanneer we elkaar niet meer kunnen zien of een hand mogen geven. Via een scherm kunnen we zorgen dat we elkaar niet uit het oog verliezen, maar elkaar zien doe je pas als iemand voor je neus staat. Als er iets blijkt, is het: “je moet wél bij elkaar zijn om samen te zijn”. Er is geen enkele video-oproep die even goed is als een afspraak waarbij je elkaar recht in de ogen – in plaats van in de lens – aankijkt. De vervangende middelen zijn prachtig, maar absoluut geen teken dat laat zien dat het na de ‘lockdown’ best een tandje minder kan met fysieke aanwezigheid.

Laat deze situatie daarom geen argument worden voor nog meer digitalisering, maar juist voor waardering van échte aanwezigheid. We hebben het nodig om elkaar te zien, blijkt uit alle videogesprekken. We hebben het nog meer nodig om elkaar te kunnen omhelzen van vreugde of verdriet. We hebben het nodig om even ergens naartoe te gaan, lopend of op de fiets. We hebben het nodig om even ergens anders te zijn dan eerst. We hebben het nodig om lichaamstaal van de ander te kunnen lezen om te weten wat nodig is. We hebben fysieke aanwezigheid zelfs nodig om iets goed te kunnen begrijpen, zo merk ik aan mijzelf en mijn medestudenten, die ook naar college komen als het later online terug te vinden is.

Er zijn, is belangrijk. Nu kan dat eventjes niet zo goed, maar ik kan niet wachten totdat iedereen er weer is.

Geertje op de Hoek